บทสรุปของตำนานสู่ความศรัทธาสิ่งบูชาอย่างเจ้าแม่กวนอิมหยก เรื่องเล่าที่ทำให้รู้เบื้องหลัง และยังมีหลักธรรมให้ตีความนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน
ใครที่กำลังมีความสนใจในเจ้าแม่กวนอิมหยก ทั้งแบบสร้อยคอ ทั้งแบบประคำกำไลข้อมือ จะซื้อไว้บูชาเพิ่มความเป็นสิริมงคลให้ตัวเองหรือจะซื้อเป็นของขวัญให้ผู้หลักผู้ใหญ่ บางท่านอาจจะสนใจแบบที่เป็นองค์บูชา จะได้เอาไว้ตั้งบูชาที่บ้าน ที่ร้านและบริษัทเพื่อเพิ่มความเจริญรุ่งเรือง ก่อนที่จะเช่าหาบูชาก็ควรจะต้องรู้ก่อนว่าองค์โพธิสัตว์กวนอิมท่านเป็นใครมีตำนานบอกเล่าที่มาและคุณธรรมของท่านไว้อย่างไรบ้าง เพื่อที่เวลาบูชาองค์ท่านจะได้เข้าใจในคุณธรรมและคุณูปการของท่าน สามารถที่จะเรียนรู้หลักธรรมจากท่านและนำมาเป็นหลักชัยในการดำเนินชีวิตได้อย่างถูกต้อง ตำนานในช่วงแรกเราได้เล่าไว้แล้วใน เจ้าแม่กวนอิมหยก|ย้อนรอยศรัทธาผ่านตำนานเมี่ยวซ่าน EP .1 ในครั้งนี้เราจะมาติดตามตอนที่ 2 อันเป็นตอนจบของตำนาน อย่ารอช้าไปติดตามกันได้เลย
เมี่ยวซ่านเข้าถึงโพธิจิตก่อนเป็นเจ้าแม่กวนอิม
อยากให้ทุกท่านที่ศรัทธาหรือมีความสนใจเจ้าแม่กวนอิมหยกได้ทราบว่า ในพุทธศาสนามีหลักคำสอนอยู่ว่า ผลทุกอย่างล้วนเกิดขึ้นจากเหตุ เมื่อปัจจัยแห่งเหตุสมบูรณ์พร้อมก็จะนำมาซึ่งผล หมายความว่าทุกสิ่งในโลกล้วนเป็นไปตามเหตุปัจจัย เมื่อมีสิ่งนี้เกิดขึ้น ก็จะเกิดสิ่งนั้น ๆ ตามมาตามหลักที่เรียกว่า “อิทัปปัจจยตา” พระพุทธเจ้าจะเกิดขึ้นบนโลกได้ก็ต้อง มีเหตุปัจจัยแห่งการบำเพ็ญของพระโพธิสัตว์และทานบารมีที่สั่งสม ก็เช่นกันภิกษุณีเมี่ยวซ่านจะบรรลุเป็นพระโพธิสัตว์ได้ก็จะต้องอาศัยทั้งการบำเพ็ญเพียรให้ถึงฌานเพื่อบรรลุถึงโพธิญาณตื่นรู้จากกิเลสตัณหาและความมัวหมองขุ่นข้องแห่งจิต พร้อมกันนั้นก็จะต้องถึงพร้อมด้วยทานบารมีอันเป็นการเสียสละที่ยิ่งใหญ่ด้วยถึงจะก้าวพ้นจากทุกข์บนโลกทั้งมวล หลังจากที่ภิกษุณีเมี่ยวซ่านได้รอดพ้นจากการประหารเพราะมีเทพแปลงกายเป็นเสือมาช่วยไว้ พระองค์ก็ได้พักอาศัยหลบลี้หนีภัยอยู่บนเกาะแห่งหนึ่ง และพระองค์ได้ใช้เวลานี้บำเพ็ญเพียรตนเองอย่างหนัก 9 ปีผ่านไปก็บรรลุซึ่งโพธิจิต
เมื่อมีสิ่งนั้น สิ่งนี้จึงเกิดขึ้น
สิ่งที่ทำให้ผู้คนจำนวนมาก ความเชื่อความศรัทธาในทานบารมีของท่านว่าท่านมีความศักดิ์สิทธิ์ ท่านมีเมตตาและพร้อมด้วยพระกรุณาที่จะช่วยโปรดสรรพชีวิตให้พ้นจากบ่วงทุกข์ แต่เรื่องราวจากตำนานที่ดำเนินมาถึงในตอนนี้นั้น แม้ภิกษุณีเมี่ยวซ่านได้บรรลุฌานขั้นสูงและเข้าถึงความเป็นโพธิสัตว์แล้ว แต่ยังขาดซึ่งทานบารมีครั้งสุดท้าย ที่จะหนุนนำให้องค์ท่านสำเร็จเป็นพระโพธิสัตว์กวนอิมตรงนี้เป็นเกร็ดเล็กน้อยของตำนานที่อยากจะเล่าประกอบไว้ให้ท่านที่ศรัทธาหรือมีความสนใจเจ้าแม่กวนอิมหยกได้ทราบไว้ว่า มีบางตำนานเล่าว่าเมื่อภิกษุณีเมี่ยวซ่านมีสภาวะจิตที่พร้อมจะหลุดพ้นแล้ว แต่ปัจจัยแวดล้อมยังไม่เอื้ออำนวย สวรรค์ได้รับรู้ในเรื่องนี้จึงดลบันดาลให้มีเหตุบางประการเพื่อเร่งให้ปัจจัยต่าง ๆ ถึงพร้อม ทำให้ในเวลาต่อมาพระเจ้าเมี่ยวจวงทรงพระประชวรด้วยโรคประหลาด ไม่ว่าจะรักษาด้วยวิธีใดพระอาการก็ไม่ดีขึ้น
ตำนานในบางกระแสเล่าไว้ว่ามีไต้ซือรูปหนึ่งมีความรู้และเชี่ยวชาญทางการแพทย์ ได้ทราบข่าวอาการประชวรของพระเจ้าเมี่ยวจวง จึงเดินทางไปที่วังหลวงโดยมุ่งหวังว่าจะได้เข้าเฝ้าและได้ตรวจอาการประชวร บางตำนานได้เสริมเกร็ดเข้าไปว่าไต้ซือรูปนี้แท้จริงคือเทพบนสวรรค์ที่แปลงกายลงมา เพื่อทดสอบเมี่ยวซ่าน หรือบางแห่งก็กล่าวว่าเป็นผู้ที่ช่วยสร้างเหตุปัจจัยให้เมี่ยวซ่านกลายเป็นเจ้าแม่กวนอิมตามที่ควรจะเป็น เกร็ดของตำนานเหล่านี้ ก็เป็นจุดที่ขอเล่าประกอบไว้ให้ท่านได้ทราบไว้ เพราะเป็นส่วนเสริมที่ทำให้ตำนานดูมีความเป็นเหตุเป็นผลมากขึ้นนั่นเอง
ศรัทธาทานบารมีที่ยิ่งใหญ่ครั้งสุดท้ายเพื่อการบรรลุ
ไต้ซือไปถึงวังหลวงในตอนแรกก็แทบจะเข้าวังไม่ได้ เพราะทหารต่างรู้ดีว่าพระเจ้าเมี่ยวจวงและคนสนิทต่างไม่ชอบนักบวช แต่เมื่อข้าราชบริพารทราบจุดประสงค์ของไต้ซือ อีกทั้งในขณะนั้นภายในวังหลวงก็กำลังหมดหนทาง จึงคิดว่าไม่แน่ความรู้ของไต้ซือรูปนี้อาจช่วยให้พระเจ้าเมี่ยวจวงหายประชวรได้จึงอนุญาตให้ไต้ซือได้เข้าเฝ้าและตรวจอาการประชวร พอไต้ซือได้ตรวจอาการก็ทูลกับพระเจ้าเมี่ยวจวงว่า โรคที่พระองค์ประชวร ถือว่าโรคประหลาดมิอาจใช้โอสถใดแบบทั่วไปรักษาได้ แต่หนทางรักษาก็ยังมี เพียงแต่สิ่งที่จะนำมาใช้ปรุงเป็นโอสถแก้โรคประหลาดนี้ จะค่อนข้างแปลกประหลาด เพราะจะต้องอาศัยอวัยวะร่างกายของบุคคลที่เป็นสายเลือดเดียวกัน เนื่องจากจะมีความเข้ากันได้กับพระวรกายพระองค์มากที่สุด
พระเจ้าเมี่ยวจวงที่สดับคำของไต้ซือก็ยิ่งตกพระทัย เพราะสิ่งที่ไต้ซือกล่าวมาก็หมายถึง ต้องใช้อวัยวะที่มาจากบุตรีของพระองค์นั่นเอง พระเจ้าเมี่ยวจวงรู้ในทันทีว่าเป็นไปไม่ได้เลยที่ลูกสาวทั้ง 2 ของพระองค์จะยินดีสละอวัยวะบางส่วนให้ จึงบอกกับไต้ซือไปว่าไม่มีทางเป็นไปได้ ไต้ซือเองก็ทราบดีว่าคงเป็นไปได้ยาก จึงอาสาที่จะขอเจรจากับพระธิดาทั้ง 2 ดูก่อน ตรงนี้ท่านผู้สนใจเจ้าแม่กวนอิมหยกทุกท่านก็คงพอจะคาดเดาผลกันได้ ผลออกมาก็เป็นไปตามนั้น พระธิดาทั้ง 2 ทั้งองค์โตและองค์กลางไม่มีผู้ใดที่จะยินดีสละอวัยวะให้พระบิดา ไต้ซือทราบว่าพระเจ้าเมี่ยวจวงยังมีพระธิดาอีกพระองค์หนึ่งคือภิกษุณีเมี่ยวซ่าน และไต้ซือก็ทราบด้วยว่าภิกษุณีเมี่ยวซ่านพำนักอยู่ ณ ที่ใด จึงได้นำเรื่องนี้กราบบังคมทูลเพื่อปรึกษาหารือกับพระเจ้าเมี่ยวจวงก่อน โดยความรักตัวกลัวตายที่มีอยู่เป็นทุนเดิม และเมื่อชีวิตอยู่ในช่วงวิกฤตคับขันความทุกข์เข้าครอบงำชีวิต เสมือนเงาดำที่ครอบงำจิตใจ คนใกล้ตายคงไม่มีอะไรสำคัญไปกว่าการทำให้ตนเองพ้นจากเงื้อมมือมัจจุราช ทำให้พระเจ้าเมี่ยวจวงตัดสินพระทัยแบบไม่ลังเล บัญชาให้ไต้ซือเดินทางไปเจรจาขออวัยวะจากบุตรีหรือภิกษุณีเมี่ยวซ่านในทันที
ตรงนี้ท่านผู้สนใจก็ไม่ต้องประหลาดใจไป เพราะหากวิเคราะห์กันแล้ว เหตุการณ์ทั้งหมดนี้ก็ดูมีความเป็นเหตุเป็นผลอยู่บ้าง สิ่งที่ไต้ซือทำก็เสมือนสร้างเหตุปัจจัยหรือสร้างโอกาสให้เมี่ยวซ่านได้ทำทานบารมีครั้งยิ่งใหญ่อันเป็นทานแห่งความกตัญญูกตเวที เพื่อให้บารมีเมี่ยวซ่านถึงพร้อมสู่การเป็นโพธิสัตว์นั่นเอง
เมื่อไต้ซือไปถึงเกาะที่ภิกษุณีเมี่ยวซ่านพำนักอยู่ ก็ได้เล่าถึงอาการประชวรของพระเจ้าเมี่ยวจวงและหนทางในการรักษาให้ภิกษุณีเมี่ยวซ่านได้ทราบ ภิกษุณีเมี่ยวซ่านก็ตอบรับไต้ซือยินดีสละอวัยวะให้แก่พระบิดาโดยไม่ลังเลใด ๆ ในบางตำนานยังมีเกร็ดเสริมด้วยว่า ที่ภิกษุณีเมี่ยวซ่านตัดสินใจอย่างไม่ลังเลนั้นก็เพราะความกตัญญูกตเวทีเป็นประการแรก และประการถัดมาก็ทรงตระหนักว่า พระเจ้าเมี่ยวจวงทรงเป็นกษัตริย์ที่ปกครองไพร่ฟ้า หากมีการผลัดแผ่นดินในตอนนี้บ้านเมืองจะลุกเป็นไฟ สงครามจะเกิดขึ้นใหม่เพราะอำนาจต้องเปลี่ยนมือ ผู้คนจะล้มตายและอดอยากอีกเป็นจำนวนมากจากพิษภัยสงคราม บ้านเมืองจะมีแต่เสียงร้องระงมแห่งความทุกข์ หากการอวัยวะร่างกาย คือ ดวงตาทั้ง 2 และแขนทั้ง 2 ข้างของพระองค์ สามารถที่จะช่วยเหลือต่อชีวิตพระบิดาและช่วยหยุดยั้งไฟแห่งความทุกข์ที่จะเกิดขึ้นกับชีวิตผู้คนได้อีกมากมาย จึงไม่มีเหตุผลใดที่พระองค์จะไม่ยอมเสียสละในครั้งนี้
ไต้ซือจึงขออนุโมทนาในกุศลทานอันยิ่งใหญ่นี้ และได้เดินทางกลับไปแจ้งข่าวที่วังหลวง อีกไม่กี่วันต่อมาก็มีทหารที่ได้รับบัญชามาจากพระเจ้าเมี่ยวจวงมาถึงเกาะที่ภิกษุณีเมี่ยวซ่านพำนักอยู่ และได้ควักลูกนัยน์ตา รวมถึงตัดแขนของภิกษุณีเมี่ยวซ่านเพื่อนำกลับไปปรุงยารักษาอาการของพระเจ้าเมี่ยวจวง
สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม
ในเวลาต่อมาพระเจ้าเมี่ยวจวงก็หายจากอาการประชวรจากโรคประหลาดนั้นจริง เป็นผลจากโอสถที่ปรุงขึ้นจากอวัยวะของภิกษุณีเมี่ยวซ่าน เมื่อพระอาการดีขึ้นจนหายเป็นปลิดทิ้ง สติของพระองค์จึงทรงคืนกลับมาอย่างสมบูรณ์ เมื่อมีสติจึงเริ่มตระหนัก เมื่อตระหนักจึงเริ่มสำนึกบาปในความผิดที่ตนเองได้กระทำไว้กับบุตรสาวคนสุดท้อง พระองค์ทรงเสียพระทัยเป็นอย่างมากกับทุกสิ่งที่ได้กระทำลงไป
นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาพระองค์จึงมีพระราชปณิธานที่จะสละราชสมบัติ พระองค์ได้ทรงเตรียมการหาผู้ที่เหมาะสมมาปกครองบ้านเมืองต่อไป ขณะเดียวกันก็ได้หันหน้าเข้าสู่การศึกษาธรรมะอย่างจริงจัง เพื่อขัดเกลาจิตใจของตนเอง เมื่อเตรียมทุกอย่างพร้อมแล้วจึงทรงสละราชสมบัติ และได้มีประกาศให้อิสรภาพแก่เชลยศึกที่เคยจับมาคุมขังไว้ คืนเอกราช คืนอำนาจในการปกครองและทรัพย์สินต่าง ๆ ที่ยึดมาจากเมืองต่าง ๆ ทั้งหมด จากนั้นพระองค์ พระมเหสี และพระธิดาทั้งสอง รวมถึงราชบริพารที่ปรารถนาจะติดตามดูแลพระองค์ไปตลอด ก็ได้ออกเดินทางไปยังเกาะที่ภิกษุณีเมี่ยวซ่านพำนักอยู่
ขณะที่รอนแรมเดินทางก็ต้องผจญกับชะตากรรม ต้องเผชิญกับความยากลำบากมากมาย บางตำนานยังกล่าวไปในเชิงเรื่องลี้ลับว่าพระองค์ถูกรังควานจากดวงวิญญาณมากมายที่พระองค์ได้เข่นฆ่าในอดีตที่ผ่านมา แต่ด้วยบารมีของพระมเหสีของพระองค์ที่เคยสั่งสมมาในอดีตชาติ รวมถึงกุศลผลบุญที่พระองค์ได้ทรงชำระล้างจิตใจละทิ้งซึ่งความโลภ ความโกรธ ความหลงอย่างหมดสิ้นแล้ว ทำให้เทพเทวดาฟ้าดินต่างเห็นใจ จึงลงมาช่วยขจัดโพยภัยปัดเป่าดวงวิญญาณต่าง ๆ ที่เข้ามารบกวนและในเวลาต่อมาคณะของพระองค์เดินทางไปถึงจุดหมายได้อย่างปลอดภัย
เมื่อบารมีถึงพร้อม
เมื่อทุกคนเดินทางมาถึงที่พำนักของภิกษุณีเมี่ยวซ่าน และเมื่อทุกคนได้พบกับพระบิดา พระมารดา และพระพี่นางทั้งสองต่างก็ทรงกันแสงอย่างโศกเศร้า เมื่อได้เห็นสภาพของภิกษุณีเมี่ยวซ่านที่ไร้แขนและดวงตา แต่ภิกษุณีเมี่ยวซ่านได้ตรัสกับทุก ๆ คนว่าพระองค์เต็มใจสละเพื่อความกตัญญูกตเวทีต่อพระบิดา พระองค์มิได้ทรงเสียดายในร่างกายแต่อย่างใด เมื่อร่างกายได้จากพ่อแม่ ก็คืนให้สู่พ่อแม่ ทุกอย่างก็เป็นเรื่องที่สมควรและเหมาะสมแล้ว ทุกคนได้ยินดังนั้นก็ยิ่งรู้สึกเสียใจมากขึ้น โดยเฉพาะพระราชบิดาที่ไม่รู้จะสำนึกผิดบาปอย่างไรถึงจะเพียงพอจะชดเชยให้กับความกตัญญูกตเวทีนี้ เมื่อภิกษุณีเมี่ยวซ่านรู้สึกว่าทุกคนยังคงโศกเศร้าเช่นนี้ พระองค์จึงทรงตั้งอธิษฐานจิตขอให้แขนและดวงตาของพระองค์ให้กลับคืนมาดังเดิม ในที่สุดแล้วปาฏิหาริย์ก็เกิดขึ้น และในบัดนั้นเองเมื่อญาณและทานบารมีถึงพร้อม พระองค์จึงทรงบรรลุเป็นเจ้าแม่กวนอิมโพธิสัตว์ในตอนนั้น พระบิดา พระมารดา และพระพี่นางทั้งสองต่างยินดีกับปาฏิหาริย์ที่เกิดขึ้น นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา พระบิดา พระมารดา พระพี่นางทั้งสอง และข้าราชบริพารที่ตามเสด็จ ก็ได้ปวารณาตัวนุ่งขาว ห่มขาว เพื่อบำเพ็ญเพียร ศึกษาธรรมเพื่อให้บรรลุถึงโสดาบันตามแต่บารมีของแต่ละคนที่ได้สะสมมา เรื่องราวตำนานกำเนิดของเจ้าแม่กวนอิมก็สิ้นสุดลงตรงนี้นั่นเอง
นี่คือเรื่องราวของตำนานทั้งหมด ซึ่งเชื่อว่าเมื่อทุกท่านได้อ่านได้ศึกษาแล้ว ก็คงจะมั่นใจในการเช่าบูชาเจ้าแม่กวนอิมหยกเพื่อความเป็นสิริมงคลกับชีวิตของตนเองและครอบครัวมากขึ้น และเชื่อว่าทุกท่านคงจะได้เกร็ดความรู้และหลักธรรมบางประการจากตำนานขององค์โพธิสัตว์กวนอิมไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันหรือเป็นหลักในการดำเนินชีวิตกันบ้างไม่มากก็น้อย
Resource
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Guan_Yin#Legend_of_Miao_Shan